Sierakowski Jan Andrzej h. Dołęga (ok. 1640 – ok. 1698), kasztelan bełski. Był synem pisarza polnego kor., Andrzeja (zob.) i Katarzyny z Ostrorogów (zm. 13 V 1674).

S., po ukończeniu w r. 1644 nauki u jezuitów, służył od r. 1665 w wojsku kor. w chorągwi woj. ruskiego Stanisława Jabłonowskiego. W r. 1672 został po raz pierwszy marszałkiem sejmiku bełskiego i posłem na drugi sejm t.r. Przed 18 X t.r. uzyskał godność stolnika bełskiego. Wziął udział w zjeździe pospolitego ruszenia bełskiego, które w końcu października t.r. dołączyło pod Lublinem do konfederatów gołąbskich. W grudniu t.r. został obrany sędzią konfederackim w swoim województwie. Czynnym działaczem samorządu szlacheckiego pozostał także w l.n. Był marszałkiem sejmików (1674, 1685), wielokrotnie zasiadał w lokalnych sądach skarbowych (1680, 1682, 1685, 1686), reprezentował szlachtę bełską w komisji hibernowej (1674) i wojskowej (1676, 1696), obierany był do sądów kapturowych w bezkrólewiach (1673 i 1696 jako wicemarszałek), posłował od województwa do króla (1685, 1689). W ostatnich latach życia administrował lokalnym podatkiem czopowego i szelężnego. Posłował z woj. bełskiego na sejm elekcyjny 1674 r. «Dobrze zapracowane merita» S-ego jako posła na sejm 1683 zyskały specjalną pochwałę i gratyfikację szlachty bełskiej.

S. był jednak przede wszystkim żołnierzem. Uczestniczył w większości kampanii wojennych tego czasu. Od r. 1674 był rotmistrzem chorągwi pancernej, a od r. 1683 miał w kompucie kor. także chorągiew lekką. W r. 1683 nie wziął udziału w odsieczy wiedeńskiej pozostawiony przez hetmana w. kor. Stanisława Jabłonowskiego na Podolu na czele kilku chorągwi jazdy. Latem t.r. prowadził na pograniczu tureckim głównie działania rozpoznawcze, zaś w końcu września, pozostając pod ogólną komendą kaszt. krakowskiego Andrzeja Potockiego, przystąpił do blokady tureckiego garnizonu w Kamieńcu Podolskim. W październiku t.r., kryjąc się przez kilka dni w lasach, nagłym atakiem zniszczył zmierzające do Kamieńca posiłki liczące podobno 2 tys. ludzi oraz opanował konwój z zaopatrzeniem dla twierdzy. Nad Dniestrem operował do końca t.r., ubezpieczając granicę mołdawską i zwalczając czambuły tatarskie. Zasługi wojenne miały z pewnością duży wpływ na awans S-ego także w hierarchii urzędniczej. Dn. 25 I 1685 został jednym z kandydatów do urzędu podkomorzego bełskiego, a 29 I t.r. uzyskał królewską nominację, chociaż nie był pierwszym kandydatem wskazanym przez szlachtę.

W czerwcu 1685, pod nieobecność Jabłonowskiego, dowodził S. całym wojskiem kor. na Rusi. Posłował na sejm w r. 1688, podczas którego został mianowany kasztelanem bełskim. Na przełomie l. 1690 i 1691 ciężko chorował i spisał testament, mianując hetmana S. Jabłonowskiego na jednego z jego wykonawców. Brał udział w kampanii mołdawskiej 1691 r. We wrześniu i październiku t.r. dowodził dużym taborem, który pokonując znaczne trudności dotarł ze Śniatynia do armii królewskiej operującej nad Seretem. Dostarczył zaopatrzenie oraz przyprowadził do obozu sporą liczbę spóźnionych oddziałów (mówiono o 3 tys. ludzi). W końcu 1693 r. został wyznaczony na regimentarza wojska pozostawionego na pograniczu polsko-tureckim i zapewne pełnił tę funkcję w ciągu zimy 1694. Należał wówczas do dość bliskich współpracowników hetmana Jabłonowskiego. Uczestniczył w sejmie konwokacyjnym 1696 r., podczas którego został powołany do komisji wojskowej i skarbowej. Jesienią t.r. i wiosną 1697 jako komisarz brał udział w rokowaniach ze skonfederowaną armią kor.; nie odegrał w nich jednak znaczniejszej roli. Uczestniczył następnie w elekcji Augusta II. W kompucie wojska kor. w r. 1698, wystawionym na kampanię podhajecką, miał S. chorągiew pancerną w pułku hetmana w. kor. i chorągiew wołoską w pułku Balcera Wilgi.

S. posiadał m.in. dobra Żabcze (główna siedziba S-ego) i Sawczyn w woj. bełskim. Był ponadto posesorem star. tyszowieckiego (od r. 1692) oraz dzierżawcą wójtostwa we Wrotkowie koło Lublina. Należał do fundatorów Bractwa Dobrej Śmierci przy kościele jezuickim w Lublinie (1693). Zmarł nagle we Lwowie 7 XII 1698.

S. był żonaty dwukrotnie: jego pierwszą żoną (od r. 1673) była Katarzyna ze Stadnickich (zm. 29 VI 1689), córka kaszt. przemyskiego Wiktoryna, drugą – poślubioną ok. r. 1697 – Ludwika z Dąmbskich, wdowa po łowczym lit. Franciszku Denhoffie; po śmierci S-ego wyszła ona za woj. czernihowskiego Piotra Potockiego. Z pierwszego małżeństwa S. pozostawił synów: Michała (ur. 26 IX 1688) i Józefa (zob.) oraz córki: Izabelę, zamężną 1.v. za cześnikiem halickim Jakubem Kalinowskim, 2.v. za star. kaniowskim Zielińskim, i Mariannę zamężną Łosiową.

Zachowały się spisane przez S-ego «notaty historyczne» z l. 1648–98 oraz prywatno-majątkowe «konnotaty» z l. 1664–97 (B. Czart.: rkp. 862 s. 45–55).

Boniecki, IV 178; Kossakowski. Monografie, III 1; Niesiecki; Urzędnicy, III/2; Rogalski L., Dzieje Jana III Sobieskiego, W. 1847 s. 436, 442, 459, 507; Urbański T., Rok 1683 na Podolu, Ukrainie i w Mołdawii, Lw. 1907 s. 16, 17, 20, 21; Wagner M., Kadra oficerska armii koronnej w drugiej połowie XVII w., Tor. 1992 s. 17, 122, 130; tenże, Rotmistrze jazdy koronnej w II połowie XVII w., Studia i Mater. do Hist. Wojsk., XXXV, 1993 s. 67, 75; Wimmer, Materiały do zagadnienia organizacji armii, tamże 1961 VII/2, 1962 VIII/1, 1963 IX/1: tenże, Wiedeń 1683, W. 1983; Wojtasik J., Materiały do dziejów kampanii podhajeckiej 1698, Studia i Mater. do Hist. Wojsk., XV, 1969 cz. 2; Załęski, Jezuici, IV 1; Zdzitowiecka-Jasieńska H., Konfederacja Baranowskiego w dobie bezkrólewia po Janie III, Wil. 1930 s. 17 (w literaturze określany czasem mylnie jako Mikołaj Sierakowski); – Akta grodz. i ziem., XXII; Sarnecki S., Pamiętnik z czasów Jana Sobieskiego, Wr. 1958; Vol. leg., V 304, 842, 843, 848, 922; – AGAD: Arch. Publ. Potockich 163a t. 25 s. 612–613, Arch. Radziwiłłów, Dz. II ks. 22 s. 123, Dz. V nr 5722/I s. 14, ASK Dz. 85 ks. 80 k. 14, Dz. 86 ks. 51 s. 182, Sigillata t. 14 s. 109, AZ 543 nr 2614; AP w L.: Castr. Grabov. nr 86 s. 1540–1541, 1543–1544, nr 92 s. 1858, nr 101 s. 978, 979, 985, Castr. Lub. nr 69 k. 1029v.–1030v., nr 21921 k. 107, 148, Terr. Lub. nr 86 k. 449v.–451v., 1162–1162v.; B. Czart.: rkp. 179 s. 802, rkp. 390 s. 412; B. Ossol: rkp. 407 s. 377–380, rkp. 15964 Cz. 1 s. 353, 763, 829, 839, 861, 883, 917, Cz. 2 s. 13, 23, 33, 71, 165, 197, 199, 223, 255, 259, 271, 281, 307, 329, 425, 457, 479, 541.

Eugeniusz Janas